Wybierasz się na rowerową wyprawę? Poznaj części składowe swojego jednośladu i dowiedz się, jakie funkcje pełnią, a żadna niespodziewana awaria nie popsuje Ci wycieczki!
Rama
Rama jest dla roweru tym, czym kręgosłup dla człowieka. To do niej montowane są pozostałe istotne części. Jeśli chcesz kupić rower odpowiedni dla siebie, powinieneś zwrócić uwagę na jej rozmiar i geometrię – to nic innego, jak długość rurek oraz poziom nachylenia kątów pomiędzy nimi. Więcej na temat doboru rozmiaru ramy przeczytasz tutaj.
Kierownica
Kierownica to element połączony ze wspornikiem i rurą sterową amortyzatora. Jak sama nazwa wskazuje, służy ona do kierowania jednośladem. Najczęściej spotyka się kierownice proste, które cechuje duża wytrzymałość i niewielka waga. Istnieją też odmiany gięte, sprawdzające się w rowerach szosowych, zjazdowych i BMX-ach. Szukając odpowiedniego roweru, zwróć uwagę na długość tego elementu, gdyż musi pasować do rozpiętości Twoich ramion podczas jazdy. „Górale” mierzą z reguły 56-66 cm, a w rowerach szosowych spotyka się rozpiętość w granicach 40 cm.
Chwyty
Chwyty nazywane są potocznie gripami lub rączkami. Są to po prostu końcowe elementy kierownicy, na których kładzie się dłonie. Obecnie na rynku dostępna jest cała masa gripów o różnych kształtach i powierzchni ułatwiającej uścisk. Najczęściej wykonuje się ja z silikonu, pianki, gumy lub żelu. Montowane są w rowerach górskich. Modele szosowe zamiast nich mają na kierownicy specjalną owijkę.
Mostek
Nazywany inaczej wspornikiem kierownicy, służy jako spoiwo pomiędzy rurą sterową amortyzatora a kierownicą. W rowerach wyższej klasy jego długość jest regulowana, co pozwala na ustalenie kąta, pod jakim się wznosi. Jego rozmiar wpływa to na pozycję, jaką będziesz mógł przyjąć za kierownicą. Istnieją mostki wpuszczane, spotykane częściej w rowerach szosowych niż górskich oraz zintegrowane i regulowane, które w ostatnim czasie zyskują na popularności.
Amortyzator / sztywny widelec
Amortyzator łączy rurę sterową z przednim kołem. Pomaga on przede wszystkim w pokonywaniu nierówności. Ułatwia panowanie nad dwuśladowcem i poprawia komfort jazdy. Jego głównym zadaniem jest utrzymanie przy ziemi przedniego koła.
Niekiedy zamiast amortyzatora w rowerze znajduje się sztywny widelec. Jest on znacznie lżejszy i pozwala szybciej rozpędzić się podczas jazdy. Nie będzie to jednak dobre rozwiązanie, jeśli używasz swojego dwuśladowca do jazdy po górach lub innych terenach, na których nie uświadczysz gładkiej wyasfaltowanej nawierzchni.
Stery
Stery to łożyska schowane w główce ramy. Umożliwiają kręcenie kierownicą poprzez obracanie rury sterowej amortyzatora, przykręconej do kierownicy. Spotykane są w różnych odmianach. Najstarszym typem jest klasyczny ster skręcany. Zamiast niego możesz też wybrać ster bezgwintowy, wyróżniający się większą trwałością i łatwością w regulacji lub ster półzintegrowany, a także zintegrowany.
Koła i opony
Koła składają się z piasty, szprych i obręczy. Zadaniem piasty jest utrzymanie szprych i obrót z pomocą zamontowanych wewnątrz niej łożysk. Mocowana jest do amortyzatora z pomocą nakrętek albo szybkozamykacza. Szprychy w klasycznym rowerze są zazwyczaj wąskie i długie. Opierają się na obręczy, na którą nakłada się dętkę i oponę. Dętka służy do pompowania opony, która trzymając się nawierzchni podczas jazdy pełni funkcję amortyzacyjną.
Hamulce
Hamulce w rowerze, tak samo, jak w każdym innym pojeździe służą zmniejszaniu prędkości lub całkowitym zatrzymaniu roweru. Ich sprawność jest jedną z najważniejszych rzeczy, jakiej musisz pilnować przed każdą przejażdżką, gdyż ma to istotny wpływ na Twoje bezpieczeństwo. Obsługiwane są za pomocą klamek, ulokowanych na kierownicy w niewielkiej odległości od chwytów. W rowerach górskich najczęściej znajdziesz hamulce szczękowe i tarczowe. Modele miejskie mają z kolei na wyposażeniu odmiany rolkowe lub torpedo.
Przerzutki i manetki
Przerzutki tylne przeprowadzają naciąg między zębatkami kasety i dbają o właściwy naciąg łańcucha. Przednie z kolei przerzucają łańcuch między tarczami korby. Tylnymi przerzutkami steruje się mechaniczną linką lub napędem np. elektrycznym. Najpopularniejsze są przerzutki zewnętrzne, jednak w wielu modelach miejskich spotkasz się także z odmianami planetarnymi. Steruje się nimi za pomocą manetek umiejscowionych na kierownicy.
Korba i suport
Korba składa się z zębatek połączonych ze sobą suportem, czyli łożyskiem umożliwiającym ich kręcenie. Po mechanizmie korbowym przeskakuje łańcuch podczas zmiany biegów, a na jego końcach przymocowane są pedały. Suport może znajdować się w mufie suportowej lub być w nią wkręcony. To drugie rozwiązanie stosowane jest w nowszych rowerach.
Kaseta
Kaseta nazywana też wolnobiegiem to zębatki w tylnym kole nasunięte lub nakręcone na piastę. Rowery posiadają zazwyczaj od pięciu do dwunastu zębatek. Im ich więcej, tym większa jest liczba przełożeń, czyli możliwości na zwiększenie lub zmniejszenie prędkości podczas jazdy.
Łańcuch
Zadaniem łańcucha jest napędzanie roweru podczas pedałowania. Element ten łączy korbę z kasetą, a sam składa się z licznych połączonych ze sobą niewielkich elementów. Jeśli chcesz mieć łańcuch o długości odpowiedniej do Twojego roweru, musisz dobrać go pod kątem liczby przełożeń w korbie i kasecie. Im jest ich więcej, tym ich spoiwo musi być dłuższe. To najczęściej wymieniany element składowy roweru. Jeśli widzisz, że jest zbyt mocno wyciągnięty, to czas na zakup nowego. Zaniedbanie wymiany łańcucha może doprowadzić do zniszczenia korby i zębatek.
Pancerze i linki
Linki to stalowe sploty drutów łączące hamulce i przerzutki z obsługującymi je klamrami oraz manetkami, zamocowanymi na kierownicy. Pancerze to rurki oblekające linki, które minimalizują tarcie. Obecnie nie są spotykane we wszystkich rowerach. Modele napędzane elektrycznie zamiast linek posiadają przewody z prądem, z kolei rowery z hamulcami hydraulicznymi transportują w pancerzach płyn hamulcowy.
Pedały
Obrót pedałów napędza rower podczas jazdy. Są one zamocowane do korby, która kręci się wraz z nimi, wprawiając w ruch łańcuch, kasetkę i ostatecznie tylne koło. Istnieją różne rodzaje pedałów. Jeden z podziałów zakłada klasyfikację na rodzaje platformowe, przytwierdzone do osi łożyskowej i zatrzaskowe, w których buty mocuje się na stałe. Niektóre modele, przeznaczone dla bardziej profesjonalnych rowerzystów wyposażone są w kolce zwiększające przyczepność lub noski przytrzymujące stopy.
Siodełko i wspornik
Siodełko jest szczególnie ważne w rowerach miejskich i modelach przeznaczonych do jazdy rekreacyjnej. Najczęściej pokryte jest tkaniną, tworzywem sztucznym albo skórą. Wnętrze dla zapewnienia jak największej wygody zapycha się żelem lub wyściółką. Znacznie większy wpływ na miękkość siodełka ma ten materiał, który znajduje się wewnątrz. Istnieją różne typy siodełek – inne znajdują się w modelach górskich, a inne w szosowych czy miejskich. Element ten mocowany jest na wsporniku wkładanym do rury podsiodłowej ramy. To z jego pomocą możesz wyregulować wysokość siodełka, a następnie zablokować je zaciskiem.
Elementy zwiększające bezpieczeństwo
Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami każdy rower musi być wyposażony w trzy elementy dodatkowe. Są to: sygnał dźwiękowy (np. dzwonek lub trąbka), czerwony odblask w kształcie innym niż trójkąt zamocowany na tyle oraz światła do jazdy po zmroku i warunkach ograniczonej widoczności. Tylne światło musi być czerwone, a przednie jasne. Nie ma natomiast znaczenia, czy świecą one światłem ciągłym, czy mrugającym.