Historia piłek meczowych Mistrzostw Europy

Historia oficjalnych piłek meczowych Mistrzostw Europy zaczyna się w latach 70., gdy organizacje FIFA i UEFA zaczęły stałą współpracę z marką adidas. Od tego czasu niemiecki producent dostarcza piłki na wszystkie mistrzowskie turnieje, a każdy z modeli to osobna historia i kolejny krok w rozwoju dyscypliny.

Telstar: Belgia 1972 i Jugosławia 1976

Charakterystyczna biało-czarna „biedronka”, piłka doskonale znana każdemu miłośnikowi futbolu i nie tylko – to właśnie pierwszy meczowy projekt adidasa. Piłka o nazwie Telstar miała swoją premierę na mundialu w Meksyku, a w latach 1972 i 1976 rozegrano nią także Mistrzostwa Europy. Model zapoczątkował nową erę w produkcji piłek nożnych: 32-elementowa konstrukcja z pięciokątnych paneli na dobre wyparła tradycyjne, jednolite futbolówki, a sam Telstar stał się pierwowzorem graficznego symbolu dyscypliny. Skąd pomysł na design i nazwę piłki? Za inspirację posłużył tu pierwszy satelita telekomunikacyjny o tej samej nazwie, który umożliwił transmisję telewizyjną meksykańskiego mundialu.

Tango: Włochy 1980 i Francja 1984

Premiera kolejnego modelu – Tango – miała miejsce w 1978 roku na Mistrzostwach Świata w Argentynie. Piłka świetnie przyjęła się także na arenach Starego Kontynentu, a jej kolejne wersje służyły jako oficjalne modele turniejów Euro rozgrywanych w latach 1980-1988. Pierwszą piłką przygotowaną specjalnie na Mistrzostwa Europy był model Tango Mundial, zaprezentowany w 1984 roku we Francji. Była to także pierwsza piłka wykonana w całości z syntetycznych materiałów. 3-warstwowa budowa zapewniała utrzymanie optymalnego kształtu, odporność na uszkodzenia i doskonałe parametry lotu. Francuski turniej przyniósł nam wspaniały rekord strzelecki: piłka Tango Mundial lądowała w siatce aż 9 razy po trafieniach Michela Platiniego. Do dzisiaj nikt nie powtórzył tego osiągnięcia.

Etrusco Unico: Szwecja 1992

Schemat grafiki modelu Tango powtarzał się także w kolejnych latach. Edycja Euro 1992 odbyła się w Szwecji, a mecze rozgrywano piłką Etrusco Unico. Był to pierwszy dostępny model o stuprocentowej wodoodporności, wyróżniał go także efektowny design – misterne ornamenty i symbole trójgłowego lwa inspirowane były starożytną kulturą Półwyspu Apenińskiego. Skąd wzięły się południowe inklinacje na skandynawskim turnieju? Odpowiedź jest bardzo prosta – piłka miała swoją premierę już 2 lata wcześniej, podczas mundialu we Włoszech, a więc na dawnych ziemiach etruskich.

Questra Europa: Anglia 1996

Nawiązania do kultury państwa-gospodarza pojawiły się także na turnieju Euro 1996, rozgrywanym w Anglii. Kolorowa grafika piłki Questra Europa zawierała trzy lwy i motyw angielskiej róży. Questra otrzymała także zmodernizowaną konstrukcję: miękka powierzchnia złożona z 5 syntetycznych warstw umożliwiała graczom zwiększoną kontrolę i precyzję przyjęcia piłki.

Terrestra Silverstream: Belgia-Holandia 2000

Wzornictwo modelu Tango i narodowa symbolika gospodarzy Euro wystąpiły w kolejnej oficjalnej piłce turniejowej: Terrestra Silverstream z 2000 roku. Mistrzostwa przeprowadzono wówczas w dwóch krajach Beneluksu, a nazwa piłki i motyw graficzny odwoływały się do kształtu i srebrzystego koloru belgijskich i holenderskich rzek. Na tym kończą się jednak podobieństwa: niezwykle precyzyjna konstrukcja i ekstremalna wytrzymałość piłki Terrestra przekraczała właściwości wszystkich wyprodukowanych dotąd modeli. Aby dopełnić najwyższych standardów jakości, testy piłki odbyły się nawet… w kosmosie!

Roteiro: Portugalia 2004

Adidas nieustannie pracował nad doskonaleniem swoich produktów, a kolejne modele wnosiły na rynek nowatorskie rozwiązania technologiczne. Piłka Roteiro, gwiazda portugalskich boisk w roku 2004, była pierwszym modelem o bezszwowej konstrukcji; panele łączono techniką zgrzewania w wysokich temperaturach. Nazwa „Roteiro” wywodzi się z kronik Vasco da Gamy, a grafika odzwierciedla siatkę kartograficzną kuli ziemskiej. Właściwości piłki wymuszały odmienny styl gry i stały się przedmiotem dużej krytyki, zwłaszcza ze strony bramkarzy. Roteiro nie przeszkodziła jednak drużynie Grecji w triumfalnym marszu przez kolejne fazy turnieju: zwycięstwo reprezentacji Hellady do dzisiaj wspominane jest jako jedna z największych sensacji w historii europejskiego czempionatu.

Europass: Austria-Szwajcaria 2008

Klasyczny design modelu Telstar powrócił w odświeżonym wydaniu na Euro 2008, rozgrywanym w Austrii i Szwajcarii. Oficjalna piłka mistrzostw nosiła nazwę Europass; jej charakterystyczne cechy to innowacyjna, 14-panelowa konstrukcja i nieregularna powłoka PSC, potocznie zwana „gęsią skórką”. Właściwości piłki miały poprawiać kontrolę nad sprzętem w każdych warunkach atmosferycznych i zapewniać bramkarzom pewny chwyt. Golkiperzy narzekali jednak na dużą szybkość piłki, utrudniającą wyjmowanie strzałów. Nazwa modelu zawiera w sobie termin „pass” – „podanie”. Miłośnicy futbolu mogą dopatrzyć się tutaj subtelnej zapowiedzi stylu gry przyszłego zwycięzcy turnieju: hiszpańska „tiki-taka” opiera się właśnie na krótkich, szybkich podaniach i utrzymywaniu przewagi w posiadaniu piłki.

Tango 12: Polska-Ukraina 2012

Klasyczna stylistyka Tango powróciła na Mistrzostwach Europy 2012, wyjątkowych dla każdego kibica Biało-Czerwonych: turniej rozegrano w Polsce i na Ukrainie. Model Tango 12 zbudowano z 32 paneli o ziarnistej, wypukłej powierzchni. Faktura piłki ułatwiała kontrolę i czucie sprzętu, a specjalny pęcherz zwiększał jej odporność na wchłanianie wody. Ta ostatnia cecha okazała się zresztą niezwykle przydatna: grupowe spotkanie Ukrainy i Francji zostało przerwane przez blisko godzinną ulewę, a nawałnica nad stadionem Donbas Arena stała się jednym z najlepiej zapamiętanych obrazów turnieju. Na mokrej, grząskiej murawie lepiej poradzili sobie „Les Bleus” – wznowiony mecz zakończył się zwycięstwem Francuzów.

Beau Jeu: Francja 2016

W roku 2016 Mistrzostwa Europy powróciły na francuskie areny, a oficjalna piłka imprezy nosi nazwę Beau Jeu – „piękna gra”. Jej budowa została oparta na świetnie przyjętym modelu Brazuca, znanym z ostatniej edycji mundialu w Brazylii. 18-miesięczna praca nad konstrukcją piłki przyniosła znakomite efekty w postaci precyzyjnego, wytrzymałego modelu, doskonale widocznego z każdego miejsca na boisku. Beau Jeu różni się od swojej starszej siostry budową zewnętrznej powłoki, jednak to, co najciekawsze, kryje się w jej wnętrzu. Piłka jest kompatybilna z technologią goal-line: specjalny chip i czujniki zamontowane wewnątrz piłki odbierają sygnał z sensorów na poprzeczce bramki. Jeśli futbolówka w całości przekroczy linię bramkową, sędzia otrzyma elektroniczną informację o prawidłowo zdobytym golu. System goal-line jest odpowiedzią na liczne kontrowersje, wynikające z niejasnych sytuacji podbramkowych. Nowa technologia ma zapobiec wypaczeniu wyników spotkań na skutek nieprawidłowych decyzji arbitrów: wszystko po to, by na pierwszym planie pozostały czyste sportowe emocje i tytułowe „piękno gry”.

Beau Jeu - oficjalna piłka Euro 2016

Zobacz repliki piłki z Euro 2016 w naszym sklepie>>