Basen, rower, bieganie… Nie ograniczaj się do jednej aktywności! Jeśli lubisz stawiać sobie nowe wyzwania i łamać kolejne granice wytrzymałości, spróbuj swoich sił w triathlonie.
Ogólne zasady triathlonu
„Triathlon” w języku greckim oznacza „trójbój”: jak sama nazwa wskazuje, dyscyplina łączy w sobie 3 konkurencje – pływanie, jazdę na rowerze i bieg. Kolejne konkurencje następują bezpośrednio po sobie, bez dłuższych przerw. Czas poświęcony na zmianę obuwia i sprzętu wlicza się do ostatecznego rezultatu zawodnika.
Konkurencje i dystanse triathlonowe
Trójboiści często zwani są „ludźmi z żelaza”; przydomek ten wywodzi się od nazwy zawodów Ironman – prestiżowego triathlonowego klasyku. Dyscyplina kojarzy się powszechnie z wielogodzinnymi zmaganiami i tytanicznym wysiłkiem, któremu podołać mogą tylko nieliczni. Czy to prawda? Standardowy dystans olimpijski obejmuje 1,5 km pływania, 40 km jazdy na rowerze i 10 km biegu. To całkiem sporo, a niektóre konkurencje trwają jeszcze dłużej. Uczestnicy wspomnianego Ironmana pokonują jednorazowo 3,8 km w wodzie, 180 km na rowerze i 42 km na trasie biegowej. Zawodnicy maratonu Ultraman mierzą się natomiast z iście morderczym dystansem 10 km/421 km/84 km!
Robi wrażenie, prawda? Ramy dyscypliny są jednak bardzo elastyczne, a amatorzy i początkujący sportowcy rywalizują w wielu zawodach na krótszych dystansach. Często rozgrywa się wyścigi takie, jak 1/8 Ironman lub Half Ironman, a najkrótsza oficjalna konkurencja – Super Sprint – liczy sobie zaledwie 600 m/15 km/3 km. Jeśli regularnie uprawiasz sport, swobodnie poradzisz sobie z tym zadaniem, a po dotarciu do mety staniesz się pełnoprawnym triathlonistą!
Krótka historia triathlonu
Kombinacja pływania, jazdy na rowerze i biegu pojawiła się już w latach 20. XX wieku we Francji. Dyscyplina znana jako „les trois sport” cieszyła się dużą popularnością, lecz zmagania miały wyłącznie towarzyski, rekreacyjny charakter. Początek triathlonu w obecnej formie przypada na lata 70., a kolebką sportu jest San Diego. Wszystko zaczęło się od wspólnych treningów trzech przedstawicieli każdej z dyscyplin. Przyjaciele przekomarzali się, kto jest najsilniejszy – kolarz, biegacz czy pływak? Z biegiem czasu rywalizacja coraz mocniej szła na noże. Aby rozstrzygnąć spór, w 1974 roku zorganizowano zawody łączące wszystkie trzy konkurencje. Wyścig pod nazwą Mission Bay Triathlon zgromadził na starcie 46 uczestników.
Reputacja triathlonu jako sportu dla „ludzi z żelaza” wywodzi się z Honolulu, a prekursorem trendu był John Collins – żołnierz marynarki wojennej USA, uczestnik Mission Bay Triathlon. Collins zorganizował wyścig łączący najdłuższe oficjalne dystanse pływania, kolarstwa i biegu. Zawody rozegrane w 1978 roku okazały się pierwszą edycją Ironman Triathlon – najważniejszej imprezy w corocznym kalendarzu dyscypliny, organizowanej tradycyjnie na Hawajach.
W roku 2000 triathlon zadebiutował na Igrzyskach Olimpijskich. Na arenach w Sydney rywalizowali panowie i panie, a złote medale odebrali Brigitte McMashon ze Szwajcarii oraz Simon Whietfieldt z Kanady.
Jak wybrać sprzęt do triathlonu?
Jeśli i Ty chcesz spróbować swoich sił w trójboju, zacznij od skompletowania niezbędnego wyposażenia. Nie potrzebujesz w tym celu dużych funduszy. Owszem, triathloniści słyną z zamiłowania do technicznych nowinek i kosztownych gadżetów. Na początek wystarczy Ci jednak kilka podstawowych elementów – w ten sposób nie ryzykujesz utraty pieniędzy, jeśli dyscyplina szybko Ci się znudzi. Czas większe wydatki przyjdzie później, gdy już na dobre zakochasz się w triathlonie.
Strój
Zwróć szczególną uwagę na jakość materiału. Elastyczna dzianina powinna ściśle dopasowywać się do sylwetki i zapewniać swobodę ruchów. Duże znaczenie ma także oddychalność i szybkie wysychanie materiału – dzięki temu po wyjściu z wody nie spędzisz zbyt dużo czasu w mokrym ubraniu. Na krótkich dystansach świetnie sprawdza się strój jednoczęściowy. Uczestnicy długich zawodów korzystają częściej z kostiumów dwuczęściowych. Koszulka i spodenki zapewniają większy luz i dodatkową wentylację tułowia, a co nie mniej ważne – ułatwiają wygodne korzystanie z toalety.
Obuwie
Na początek wystarczą Ci standardowe buty do biegania – dokładnie te, których używasz do codziennych treningów. Jeśli chodzi o buty rowerowe, specjaliści rekomendują modele ze sztywną podeszwą, łączone z pedałami za pomocą zatrzasków. W ten sposób zyskasz odpowiednią stabilność, a w razie potrzeby łatwiej „odczepisz się” od pojazdu. Jeśli jednak nie chcesz wydawać pieniędzy na drugą parę butów, dobrą alternatywą są modele biegowe połączone z noskami na pedały, które unieruchomią stopy podczas jazdy.
Rower
Także i tutaj nie musisz inwestować w nowy sprzęt. Rower jest zdecydowanie najdroższym elementem wyposażenia, dlatego na triathlonowe próby decydują się najczęściej właściciele osobistych jednośladów. Na treningi nadaje się każdy rower górski lub szosowy. Jeśli stoisz przed wyborem nowego roweru lub złapałeś bakcyla i chcesz zostać z triathlonem na dłużej, wybierz rower szosowy – to najbardziej uniwersalny model, odpowiedni do startu w dowolnych zawodach. Profesjonalne rowery triathlonowe pozostaw wyczynowym sportowcom.
Kask rowerowy
Jest równie ważny, jak rower czy buty! Nawet najkrótszy odcinek rowerowy wymaga czasu i zaangażowania, a każdy upadek może skończyć się niebezpiecznym urazem głowy. Szukaj jak najlżejszego modelu z dużą liczbą otworów wentylacyjnych, osłaniającego potylicę i górną połowę czoła. Ważny jest także szeroki zakres regulacji obwodu i zapięć. Kask musi nieruchomo przylegać do głowy: tylko wtedy prawidłowo spełni swoją funkcje i nie zsunie się w trakcie jazdy.
Przygotowanie do startów
W przypadku triathlonu nie da się ustalić jednego, ogólnego planu treningów. Wszystko zależy od planowanego dystansu, poziomu zaawansowania i umiejętności w zakresie każdej z trzech dyscyplin. Zacznij opracowanie planu od wyznaczenia celu: wybierz zawody, w których chcesz wystartować i przygotowuj się już pod konkretny dystans. Gdzie szukać konkretnych wskazówek? Z pomocą przyjdzie Ci fachowa literatura, a także wiedza i doświadczenie profesjonalnych trenerów. Specjalista pomoże Ci dobrać odpowiednią długość i częstotliwość treningów; poniżej prezentujemy kilka ogólnych sugestii, sformułowanych przez Joe Friela w trakcie konferencji „Triathlon – 3x TAK”.
Pływanie:
- skup się na doskonaleniu techniki pływackiej: w ten sposób zaoszczędzisz siły i zwiększysz prędkość w trakcie zawodów
- trenuj maksymalnie długie ruchy w wodzie: wyciągaj ręce przed siebie tak daleko, jak to możliwe. Dzięki temu ciało automatycznie wykona kolejny konieczny element – skręt biodra
- zanurzaj dłonie w wodzie, nie wychodząc nimi poza oś ciała: w ten sposób będziesz poruszać się w idealnie prostej linii
- przy zanurzaniu dłoni w wodzie zginaj je w nadgarstkach, a łokcie utrzymuj jak najwyżej ponad dłońmi
Jazda na rowerze:
- trenuj na długich dystansach, utrzymując przy tym jednostajne tempo poniżej progu mleczanowego: w ten sposób pozbędziesz się nawyku wyczerpujących zmian tempa, które mogą szybko pozbawić Cię sił
Bieg:
- łącz jazdę na rowerze i bieg podczas jednej jednostki treningowej (np. 60 minut roweru + 15 minut biegu): dzięki temu przygotujesz ciało na gwałtowną zmianę sposobu poruszania
- pracuj nad techniką biegu: szczególnie ważne jest tu płaskie ułożenie stopy i wysoka kadencja – wykonywanie dużej liczby kroków na minutę.