Wizyta w saunie to pół godziny przyjemnego relaksu i szereg długotrwałych korzyści dla zdrowia. Przeczytaj, co zyskasz dzięki regularnemu korzystaniu z sauny i jak najlepiej się do niego przygotować.
Sauna – tradycje z całego świata
Dobroczynne działanie wysokich temperatur i wypacania organizmu znano od wieków. Odpowiedniki dzisiejszych saun stosowano w wielu oddalonych od siebie kulturach: budowano je m.in. w Azji, wśród plemion indiańskich, na terenach zamieszkanych przez Słowian i ludy ugrofińskie. To właśnie w dzisiejszej Finlandii i Estonii wykształciły się sauny w obecnie znanej nam formie. Przebywanie w łaźni parowej niosło ze sobą wiele korzyści dla ciała, ale i dla ducha. Kąpiele w fińskiej saunie dawały okazję lokalnej społeczności do regularnych spotkań i długich dyskusji na różnorodne tematy. Podobnie funkcjonowały – i funkcjonują dalej! – rosyjskie „banie” czy tureckie łaźnie hammam.
Co daje sauna?
Walory towarzyskie to niebagatelna korzyść, lecz najważniejsze w korzystaniu z sauny są względy zdrowotne. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej.
- Wzrost wydolności organizmu: podniesienie temperatury ciała przyspiesza tętno, co wprowadza organizm w stan porównywalny do lekkiego wysiłku aerobowego. Regularne sesje w saunie trwale poprawiają więc ogólną wydolność serca i płuc
- Poprawa odporności: rozgrzanie ciała mobilizuje także do pracy system immunologiczny – podobnie, jak dzieje się to przy stanach podgorączkowych. Korzystanie z sauny wzmacnia więc ogólną odporność i pomaga doraźnie radzić sobie z lekkimi przeziębieniami.
- Wsparcie procesów metabolicznych: pocenie wspiera proces usuwania zbędnych produktów przemiany materii.
- Ujędrnienie i wygładzenie skóry: wysoka temperatura intensyfikuje przepływ krwi i limfy pod skórą, co poprawia wygląd tkanki i wpływa korzystnie na redukcję cellulitu.
- Regeneracja tkanek: przebywanie w wysokiej temperaturze łagodzi ból, wspomaga gojenie mikrourazów mięśni i ścięgien po intensywnym wysiłku.
- Relaks: sesja w saunie rozluźnia mięśnie napięte wskutek stresu, a kameralna atmosfera dodatkowo pomaga zrelaksować się i zapomnieć choć na chwilę o codziennych problemach.
Sauna a odchudzanie
Popularny pogląd o odchudzających właściwościach z sauny jest niestety mitem. Owszem, po wyjściu z komory prawdopodobnie zaliczysz spadek wagi, jednak będzie on wynikiem utraty wody. Poziom tkanki tłuszczowej pozostaje bez zmian, a masa ciała prawdopodobnie wróci do poprzedniego poziomu już następnego ranka. Jeśli walczysz ze zbędnymi kilogramami, korzystanie z sauny pomoże ujędrnić skórę i pozbyć się cellulitu; bez zbilansowanej diety i aktywności fizycznej nigdy jednak nie osiągniesz zadowalających efektów.
Sauna – rodzaje
Najpopularniejsze typy saun różnią się pod względem osiąganych temperatur i poziomu wilgotności:
| Typ | Temperatura powietrza | Wilgotność |
| Sauna sucha | 90-120ºC | ~10% |
| Sauna mokra | 70-90ºC | ~25-35% |
| Sauna parowa | 45-60ºC | powyżej 40% |
Zarówno w saunach parowych, jak i pokrewnych łaźniach typu hammam stosuje się dodatkowo olejki eteryczne na bazie ziół, które udrażniają drogi oddechowe i pomagają złagodzić napięcie mięśni.
Na poziom temperatury i wilgotności wpływa także miejsce, które zajmiemy w saunie. Na najniższej ławce powietrze jest stosunkowo najchłodniejsze, a wilgotność – najwyższa. Na kolejnych poziomach proporcje odwracają się. W pierwszych minutach po wejściu do sauny zaleca się korzystanie z niższych poziomów; po oswojeniu się z gorącem można przesiąść się wyżej.
Jak korzystać z sauny?
Najlepsze efekty przyniesie Ci naprzemienne rozgrzewanie i ochładzanie ciała. W zależności od indywidualnej tolerancji na ciepło warto wykonać więc 2-3 sesje, złożone z pobytu w saunie i przerwy na letni prysznic. Długości poszczególnych sesji również są sprawą indywidualną, jednak optymalny czas jednej sesji szacuje się na 25-30 minut, z co najmniej 10-minutowym przystankiem w saunie. Całość kończymy odpoczynkiem w temperaturze pokojowej; po około pół godziny przychodzi czas na uzupełnienie płynów.
Korzystanie z sauny – o czym warto pamiętać?
- Aby nie obciążyć nadmiernie organizmu, ogranicz sesje w saunie do 1-2 razy w tygodniu.
- Przed wejściem do komory dokładnie wytrzyj się ręcznikiem – sucha skóra łatwiej otwiera pory i poci się szybciej.
- Polewanie gorących kamieni wodą poprawia skuteczność zabiegu: parowanie kamieni zwiększa wilgotność w pomieszczeniu, co powoduje szybsze odparowanie potu ze skóry i jednoczesny skok temperatury ciała – w efekcie pocisz się jeszcze mocniej.
- Nie pij wody podczas pobytu w saunie – organizm usuwa wówczas zalegające produkty przemiany materii, a dodatkowe nawodnienie zatrzymałoby ten proces.
- Nie ochładzaj ciała zbyt gwałtownie – zwilż najpierw dłonie i stopy, a prysznic zacznij od ciepłej wody i stopniowo obniżaj jej temperaturę.
- Pod żadnym pozorem nie korzystaj z sauny po alkoholu! Spożywanie „procentów” odwadnia organizm i podnosi ciśnienie krwi, co w połączeniu z wysoką temperaturą nadmiernie obciąża serce i układ krwionośny.
- Zakładanie stroju kąpielowego w saunie osłabia jej działanie i kłóci się z niepisanymi zasadami etykiety. Jeśli nie czujesz się komfortowo w pełnym negliżu, okryj się bawełnianym ręcznikiem.
Sauna dla sportowca – praktyczne porady
- Nigdy nie korzystaj z sauny przed treningiem. Dostosowanie się do gwałtownych zmian temperatury i tak kosztuje organizm sporo wysiłku, a wytrzymałość i siła mięśni utrzymuje się na niższym poziomie jeszcze przez kilkanaście godzin po zabiegu.
- Jeśli planujesz start w zawodach lub szczególnie intensywną jednostkę treningową (np. długie wybieganie), optymalny czas na wizytę w saunie to 2-3 dni przed podjęciem aktywności.
- Optymalny czas między zakończeniem ćwiczeń a kąpielą w saunie to przynajmniej 3-4 godziny – tym dłużej, im bardziej wyczerpujący był trening; w tym czasie należy solidnie uzupełnić płyny, aby nie ulec odwodnieniu przy wypacaniu.